Các nhà khoa học đề xuất phương án khai quật khẩn cấp tàu cổ

Toạ đàm ghi nhận 12 tham luận và ý kiến tham vấn đều đề xuất khai quật khẩn cấp, di chuyển, bảo quản cấp thiết di vật, nghiên cứu làm rõ giá trị lịch sử khảo cổ của con tàu trong bối cảnh di sản thế giới đô thị cổ Hội An phát triển du lịch bền vững. Phát biểu tại toạ đàm, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thị Anh Thi nhấn mạnh: Di vật tàu cổ tại khu vực ven biển phường Hội An Tây là một phát hiện mới về khảo cổ học, có ý nghĩa quan trọng trong việc nghiên cứu, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Do đó, việc tham vấn ý kiến về phương án pháp bảo vệ và khai quật di vật tàu cổ xuất lộ tại ven biển phường Hội An Tây có ý nghĩa rất quan trọng. Qua đây, các cơ quan chuyên môn có cơ sở để triển khai các giải pháp phù hợp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di vật trong thời gian đến. Từ cuối năm 2023, Di vật tàu xuất hiện ở khu vực ven biển Thịnh Mỹ, phường Hội An Tây, thành phố Đà Nẵng. Trong 2 năm qua, bờ biển khu vực này sạt lở mạnh, đất cát bị trôi nên các cọc gỗ xác tàu mới xuất lộ và tàu xuất hiện rõ ràng nhất vào đầu tháng 11/2025. Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Hội An đã lấy mẫu, giám định di vật vào năm 2024, bước đầu xác nhận tàu cổ tàu cổ có kích thước dài khoảng 18 mét, rộng 5 mét, niên đại từ thế kỷ thứ 14 đến thế kỷ 16. Phát biểu kết luận toạ đàm, ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa nhấn mạnh đến tính cấp thiết khai quật khẩn cấp tàu cổ. Tuy nhiên, từ các ý kiến các nhà khoa học, các chuyện gia cũng gợi mở phương án tháo dỡ, hạ giải tàu cổ để bảo vệ tốt hơn, hướng đến công tác nghiên cứu và trưng bày phục vụ khách tham quan du lich. Công tác khai quận phải chú ý đến tính khả thi của phương án, mang đến hiệu quả tốt nhất.

Hiện nay, khu vực bờ biển nơi phát hiện di vật đang bị tác động thường xuyên của sóng biển, thuỷ triều dẫn đến nguy cơ tàu cổ bị hư hại nghiêm trọng hơn. Chính vì vậy, ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa thống nhất tổ chức khai quật tàu cổ vào khoảng tháng 4 hoặc tháng 5/2026, vì lúc này thời tiết thuận lợi, đảm bảo công tác chuẩn bị được chu đáo, khả thi, kể cả việc tính toán giải pháp vận chuyển di vật về bảo quản trưng bày phục vụ nghiên cứu và du lịch sau này./.

Tấn Châu, Quốc Thành