Nhà hỏa táng An Phước Viên đã hoạt động 15 năm, nhưng công suất vận hành thấp do phong tục tập quán người dân thành phố vẫn có xu hướng địa táng. Ảnh: HOÀNG HIỆP

UBND thành phố cũng giao Sở Xây dựng tham mưu trình cấp thẩm quyền quyết định đối với chủ trương điều chỉnh mức hỗ trợ chi phí hỏa táng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng theo Quyết định số 19/2020/QĐ-UBND ngày 6-7-2020 của UBND thành phố nhằm khuyến khích nhân dân sử dụng hình thức hỏa táng trong thời gian đến.

Đất tại các nghĩa trang đã sử dụng hết 87,18% tổng diện tích

Theo Sở Xây dựng, tổng diện tích chiếm đất các nghĩa trang, nghĩa địa trên địa bàn thành phố Đà Nẵng khoảng 860,91ha, chiếm gần 1% diện tích toàn thành phố, trong đó, 4 nghĩa trang do thành phố quản lý (nghĩa trang Hòa Sơn, Hòa Ninh, Sơn Gà, An Châu) có tổng diện tích 531,28ha, nhưng chỉ còn trống 68,11ha (khoảng 12,82% tổng diện tích), mà khả năng mở rộng thêm chỉ khoảng 105ha.

Riêng nghĩa trang Sơn Gà (xã Hòa Khương, huyện Hòa Vang) có diện tích 154ha, nhưng đã được chôn cất đầy, gần như không còn đất để chôn cất và cũng không còn khả năng mở rộng diện tích. Nghĩa trang Hòa Ninh (xã Hòa Ninh, huyện Hòa Vang) có tổng diện tích 117ha, nhưng chỉ còn trống 21,11ha lại ở khu vực núi cao, độ dốc lớn, không bố trí mộ và khó có khả năng mở rộng.

Ngay cả nghĩa trang rộng nhất thành phố là nghĩa trang Hòa Sơn (xã Hòa Sơn, huyện Hòa Vang) có tổng diện tích 213ha, nhưng chỉ còn trống 4ha và khả năng mở rộng thêm chỉ khoảng 4ha. Ngoài ra, trên địa bàn thành phố có 2 nghĩa trang tại xã Hòa Bắc (huyện Hòa Vang) với tổng diện tích 4,52ha và khoảng 225 nghĩa địa, điểm chôn cất tự phát với tổng diện tích 325,11ha.

Dự báo từ nay đến năm 2030, diện tích đất cần bố trí để đáp ứng nhu cầu mai táng người từ trần và di dời mộ trên địa bàn các quận, huyện (chỉ tính đối với mộ giải tỏa dự án và xen lẫn trong khu dân cư) khoảng 116,41ha. Với quỹ đất nghĩa trang còn có khả năng bố trí chôn cất khoảng 47ha (tại 2 nghĩa trang Hòa Sơn và An Châu), diện tích đất nghĩa trang còn thiếu đến 69,41ha. Đối với các nghĩa trang và khoảng 225 nghĩa địa, điểm chôn cất tự phát do quận, huyện quản lý, tiếp tục quản lý theo ranh giới phê duyệt, không mở rộng.

Theo Quy hoạch nghĩa trang thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, định hướng đến năm 2030, quy hoạch đất nghĩa trang còn khả năng mở rộng khoảng 105ha (trong đó, mở rộng nghĩa trang Hòa Sơn 63ha và nghĩa trang An Châu 42ha) chỉ đủ quỹ đất để đáp ứng nhu cầu mai táng người từ trần và di dời mộ giải tỏa các dự án và mộ xen lẫn trong khu dân cư; đóng cửa nghĩa trang khi lấp đầy.

Đến nay, thành phố Đà Nẵng vẫn thực hiện chủ trương miễn phí cấp đất mai táng, cải táng tại các nghĩa trang do thành phố quản lý. Đối với các nghĩa trang và khoảng 225 nghĩa địa, điểm chôn cất tự phát do các quận, huyện quản lý, đã được phê duyệt ranh giới không cho mở rộng để quản lý, nhưng người dân vẫn được phép chôn cất miễn phí tiền đất.

Trong khi đó, các địa phương như thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh và Hải Phòng đã thực hiện thu tiền đất nghĩa trang và ưu tiên sử dụng hình thức hỏa táng với tỷ lệ hỏa táng rất cao. Cụ thể, hiện nay, thành phố Hà Nội không bố trí đất địa táng, chỉ sử dụng hình thức hỏa táng, số lượng ca hỏa táng bình quân 2.200-2.400 ca/tháng; thành phố Hải Phòng đã đóng cửa tất cả các nghĩa trang, không bố trí đất địa táng, số lượng hỏa táng bình quân 10.000 ca/năm; Thành phố Hồ Chí Minh bố trí đất địa táng nhưng thu tiền huyệt mộ (chuyển nhượng quyền sử dụng phần đất mộ cá nhân) tối thiểu 70 triệu đồng, số lượng hỏa táng bình quân 1.500 ca/tháng (chưa thống kê số lượng hỏa táng của các đơn vị tư nhân), tỷ lệ hỏa táng trên 70%.

Do thành phố Đà Nẵng vẫn còn cơ chế sử dụng đất nghĩa trang miễn phí nên người dân sử dụng hình thức hỏa táng chiếm tỷ lệ thấp. Do đó, việc xây dựng các cơ chế chính sách, giải pháp, lộ trình cụ thể để chấm dứt sử dụng đất nghĩa trang miễn phí, đẩy mạnh tỷ lệ sử dụng hỏa táng là giải pháp cần thiết, bắt buộc, cần triển khai sớm nhằm phù hợp với định hướng phát triển đô thị hiện đại.

Tỷ lệ hỏa táng tại Đà Nẵng chỉ mới 10%

Hỏa táng là một hình thức văn minh, hiện đại, bảo vệ sinh môi trường đã được các nước trên thế giới áp dụng từ lâu. Hình thức này góp phần tiết kiệm đất đai, tiết kiệm chi phí cho người dân. Thành phố Đà Nẵng hiện có 1 nhà hỏa táng (Nhà hỏa táng An Phước Viên tại xã Hòa Sơn, huyện Hòa Vang) với diện tích 7,4ha gồm 2 lò hỏa táng hiện đại của Hãng Crawford (Mỹ) đạt tiêu chuẩn khí thải, không gây ô nhiễm môi trường, tổng mức đầu tư 25 tỷ đồng; bao gồm nhà hành lễ, nhà lưu tro cốt, các phòng lễ có sức chứa từ 70-90 người...

Nhà hỏa táng An Phước Viên đã hoạt động 15 năm, nhưng công suất vận hành thấp do phong tục tập quán người dân thành phố vẫn có xu hướng địa táng. Tỷ lệ hỏa táng có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây, tăng gấp đôi từ 4,49% lên 8,89% trong 2 năm 2019 và 2020. Từ năm 2022 đến 2024, tỷ lệ hỏa táng trên địa bàn thành phố đạt khoảng 10%, phản ảnh tín hiệu tích cực trong quá trình phổ biến hình thức hỏa táng rộng rãi trong cộng đồng.

Để khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng, thành phố có chủ trương hỗ trợ chi phí hỏa táng theo Quyết định số 19/2020/QĐ-UBND ngày 6-7-2020, nhưng do thành phố vẫn miễn phí sử dụng đất để địa táng và nhân dân chưa quen với hình thức hỏa táng nên tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng còn thấp, mức tăng hằng năm không đáng kể.

Theo Quy hoạch nghĩa trang thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, thành phố từng bước đẩy mạnh tỷ lệ hỏa táng, chuyển đổi từ mai táng truyền thống sang hỏa táng một cách hiệu quả và khả thi. Bên cạnh các cơ chế chính sách khuyến khích hỗ trợ, cần có phương án, lộ trình và các giải pháp cân đối quỹ đất trong quá trình chuyển dịch một cách phù hợp, bảo đảm cân bằng quỹ đất nghĩa trang của thành phố. Trước mắt, UBND thành phố giao Sở Xây dựng dựng tham mưu chủ trương điều chỉnh mức hỗ trợ chi phí hỏa táng để khuyến khích nhân dân sử dụng hình thức hỏa táng trong thời gian đến.